Dalgalar
Rüzgarların etkisiyle deniz ve göl yüzeylerinde meydana gelen salınımlardır. Dalga boyu rüzgarın hızı arttıkça artar. Dalgalar sığ kıyılarda (kıta sahanlığının geniş olduğu) biriktirme, derin kıyılarda ise aşındırma yapar. Dalgalar ayrıca denizlerde meydana gelen volkanizma ve depremlerin etkisiyle de oluşur. Bu dalgalara Tsunami dalgası denir.
DALGA AŞINIM ŞEKİLLERİ FALEZ (YALIYAR) Dağların kıyıdan dik bir şekilde yükseldiği alanlarda dalgaların yamacın altını oyması ve üst kısmın çökmesiyle oluşan yer şeklidir. Kıyıdaki diklik kara içlerine doğru geriler. Yurdumuzda Doğu ve Batı Karadeniz kıyılarında , Akdeniz kıyılarında (Teke yarımadası-Taşeli Platosu ) ve Marmara Bölgesinde,Tekirdağ-İstanbul arasında görülür.
DALGA BİRİKTİRME ŞEKİLLERİ
KUMSAL (PLAJ) Dalgaların aşındırarak taşıdığı malzemeleri sığ kıyılarda biriktirmesiyle oluşan kum depolarıdır. Yurdumuzda en fazla Egekıyılarında görülür.
KIYI OKU
Dalgaların taşıdığı malzemeleri deniz içinde veya kıyıya paralel bir şekilde biriktirmesiyle oluşan yer şeklidir.
KIYI KORDONU (SETTİ)
Kıyı oklarının koy ve körfezin ağız kısmını kapatacak kadar büyümesiyle oluşan yer şekilleridir. Kıyı settinin gerisinde oluşan göle kıyı set gölü veya lagün gölü denir.Örnek: Büyük ve Küçük Çekmece gölleri
TOMBOLO (SAPLI ADA)
Kıyı yakınında bulunan ada ile kara arasında dalgaların getirdiği malzemeleri biriktirmesi sonucu ada karaya bağlanır. Bu şekilde oluşmuş yer şekillerine Tombolo denir.Ör: Kapıdağ Yarımadası ve Sinop –İnceburundur.
10/3/2008, 6:26 pm
