Türk Dili ve Edebiyatı bölümü hem geçmiş dönemlerdeki hem de günümüzdeki durumu açısından Türk dilini ve Türk edebiyatını ele alır ve tanıtır. Türk dilinin yapısı, gelişmesi ve diğer dillerle olan bağlantısını inceler. Bölümün iki temel amacı vardır: Birincisi, sahasında temel eğitim almış uzmanlar yetiştirmek ve onları lisansüstü eğitim için hazırlamak; ikincisi öğrencileri Türk dünyasının bütününde öteki Türk lehçeleri ve edebiyatları ile karşılaştırmalı araştırmalar yapabilecek seviyede hazırlamaktır. Türk Dili ve Edebiyatı anabilim dalında eski Türk edebiyatı, yeni Türk edebiyatı ve halk edebiyatı üzerine dersler verilir. Bu bölümü bitiren öğrencilere Türkolog unvanı verilir. TC Yükseköğretim Kurulu Öğrenci Seçme ve Yerleştirme Merkezi 2007 Yükseköğretim Programları ve Kontenjanları Kılavuzu'na göre Türkiye'de lisans eğitimi veren sivil 108 yükseköğretim kurumu vardır. Bunlardan 58'inde Türk Dili ve Edebiyatı bölümü bulunur. Bir anlamda her iki üniversiteden birinde bu bölüm bulunur.
Türkiye'deki Türk Dili ve Edebiyatı Bölümleri
1. Abant İzzet Baysal Üniversitesi Türk Dili ve Edebiyatı Bölümü
2. Adıyaman Üniversitesi Türk Dili ve Edebiyatı Bölümü
3. Adnan Menderes Üniversitesi Türk Dili ve Edebiyatı Bölümü
4. Afyon Kocatepe Üniversitesi Türk Dili ve Edebiyatı Bölümü
5. Ahi Evran Üniversitesi Türk Dili ve Edebiyatı Bölümü
6. Anadolu Üniversitesi Türk Dili ve Edebiyatı Bölümü
7. Ankara Üniversitesi Türk Dili ve Edebiyatı Bölümü
8. Atatürk Üniversitesi Türk Dili ve Edebiyatı Bölümü
9. Balıkesir Üniversitesi Türk Dili ve Edebiyatı Bölümü
10. Başkent Üniversitesi Türk Dili ve Edebiyatı Bölümü
11. Beykent Üniversitesi Türk Dili ve Edebiyatı Bölümü
12. Boğaziçi Üniversitesi Türk Dili ve Edebiyatı Bölümü
13. Bozok Üniversitesi Türk Dili ve Edebiyatı Bölümü
14. Celal Bayar Üniversitesi Türk Dili ve Edebiyatı Bölümü
15. Cumhuriyet Üniversitesi Türk Dili ve Edebiyatı Bölümü
16. Çanakkale Onsekiz Mart Üniversitesi Türk Dili ve Edebiyatı Bölümü
17. Çukurova Üniversitesi Türk Dili ve Edebiyatı Bölümü
18. Dumlupınar Üniversitesi Türk Dili ve Edebiyatı Bölümü
19. Ege Üniversitesi Türk Dili ve Edebiyatı Bölümü
20. Erciyes Üniversitesi Türk Dili ve Edebiyatı Bölümü
21. Erzincan Üniversitesi Türk Dili ve Edebiyatı Bölümü
22. Eskişehir Osmangazi Üniversitesi Türk Dili ve Edebiyatı Bölümü
23. Fatih Üniversitesi Türk Dili ve Edebiyatı Bölümü
24. Fırat Üniversitesi Türk Dili ve Edebiyatı Bölümü
25. Gazi Üniversitesi Türk Dili ve Edebiyatı Bölümü
26. Gaziantep Üniversitesi Türk Dili ve Edebiyatı Bölümü
27. Gaziosmanpaşa Üniversitesi Türk Dili ve Edebiyatı Bölümü
28. Giresun Üniversitesi Türk Dili ve Edebiyatı Bölümü
29. Hacettepe Üniversitesi Türk Dili ve Edebiyatı Bölümü
30. Harran Üniversitesi Türk Dili ve Edebiyatı Bölümü
31. Hitit Üniversitesi Türk Dili ve Edebiyatı Bölümü
32. İnönü Üniversitesi Türk Dili ve Edebiyatı Bölümü
33. İstanbul Üniversitesi Türk Dili ve Edebiyatı Bölümü
34. İstanbul Kültür Üniversitesi Türk Dili ve Edebiyatı Bölümü
35. Kafkas Üniversitesi Türk Dili ve Edebiyatı Bölümü
36. Kahramanmaraş Sütçü İmam Üniversitesi Türk Dili ve Edebiyatı Bölümü
37. Karadeniz Teknik Üniversitesi Türk Dili ve Edebiyatı Bölümü
38. Kırıkkale Üniversitesi Türk Dili ve Edebiyatı Bölümü
39. Kilis 7 Aralık Üniversitesi Türk Dili ve Edebiyatı Bölümü
40. Kocaeli Üniversitesi Türk Dili ve Edebiyatı Bölümü
41. Marmara Üniversitesi Türk Dili ve Edebiyatı Bölümü
42. Mersin Üniversitesi Türk Dili ve Edebiyatı Bölümü
43. Mimar Sinan Güzel Sanatlar Üniversitesi Türk Dili ve Edebiyatı Bölümü
44. Muğla Üniversitesi Türk Dili ve Edebiyatı Bölümü
45. Niğde Üniversitesi Türk Dili ve Edebiyatı Bölümü
46. Ondokuz Mayıs Üniversitesi Türk Dili ve Edebiyatı Bölümü
47. Ordu Üniversitesi Türk Dili ve Edebiyatı Bölümü
48. Pamukkale Üniversitesi Türk Dili ve Edebiyatı Bölümü
49. Sakarya Üniversitesi Türk Dili ve Edebiyatı Bölümü
50. Selçuk Üniversitesi Türk Dili ve Edebiyatı Bölümü
51. Süleyman Demirel Üniversitesi Türk Dili ve Edebiyatı Bölümü
52. TOBB ETÜ Türk Dili ve Edebiyatı Bölümü
53. Trakya Üniversitesi Türk Dili ve Edebiyatı Bölümü
54. Uludağ Üniversitesi Türk Dili ve Edebiyatı Bölümü
55. Uşak Üniversitesi Türk Dili ve Edebiyatı Bölümü
56. Yeditepe Üniversitesi Türk Dili ve Edebiyatı Bölümü
57. Yıldız Teknik Üniversitesi Türk Dili ve Edebiyatı Bölümü
58. Yüzüncü Yıl Üniversitesi Türk Dili ve Edebiyatı Bölümü
Yurtdışındaki Türk Dili ve Edebiyatı Bölümleri
Bosna-Hersek [değiştir]
1. Tuzla Üniversitesi Türk Dili ve Edebiyatı Bölümü
2. Zenica Üniversitesi Türk Dili ve Edebiyatı Bölümü
Diğer
1. Arnavutluk Tiran Evrenkenti Türk Dili ve Edebiyatı Bölümü
2. Afganistan Kabil Üniversitesi Türk Dili ve Edebiyatı Bölümü
3. Kosova Priştina Üniversitesi Türk Dili ve Edebiyatı Bölümü
4. Suriye Halep Üniversitesi Türk Dili ve Edebiyatı Bölümü