Stokiyometri: (İng. Stoichiometry). Yunanca iki kelimeden türetilmiştir; stoicheion (element) ve metron (ölçüm). Kısaca element ölçüsü anl***** gelir. Kimyasal bir tepkimeye giren ve çıkan maddeler arasındaki kütlesel (bazen de hacimsel) hesaplamalarla ilgilenir. Kimya biliminin matematik kısmıdır. Jeremias Benjaim Richter (1762-1807), stokiyometrinin ilk prensiplerini ortaya koyan kişi olarak bilinir.
Örneğin,
CH4 + 2O2 ---> CO2 + 2H2O
Tepkimesindeki katsayıların anlamı,
1 molekül CH4 + 2 molekül O2 ---> 1 molekül CO2 + 2 molekül H2O
şeklinde ifade edilebilir. Ya da aşağıdaki anlama gelir.
x molekül CH4 + 2x molekül O2 ---> x molekül CO2 + 2x molekül H2O
x = 6,02 x 1023 (Avagadro Sayısı kadar) alındığını varsayalım. Bu durumda x molekül sayısı 1mol demektir.
Bu sefer kimyasal eşitlik
1 mol CH4 + 2 mol O2 ---> 1 mol CO2 + 2 mol H2O
şeklinde yazılır.
Denklemdeki katsayılardan aşağıdaki ifadeleri çıkartabiliriz.
* Tepkimede 1 mol CH4 tüketilir, 1 mol CO2 ve 2 mol H2O oluşur.
* 2 mol O2 tepkimeye girer, 1 mol CO2 ve 2 mol H2O oluşur.
* Tüketilen 1 mol CH4’a karşılık 2 mol O2 tepkimeye girer.
Örnek: 3,52 mol KClO3(k) bozunmasından aşağıdaki denkleme göre kaç mol O2 elde edilir?
2KClO3 (k) ---> 2KCl (k) + 3O2(g)
2 molKClO3 3 mol O2
3,52 mol KClO3 x mol O2
x = 3,52 mol KClO3 . 3 mol O2 / 2 mol KClO3 x = 5,28 mol O2 elde edilir.
Örnek: 2,00 kg Ag2O in bozunmasından kaç mol Ag elde edilir?
2Ag2O (k) ---> 4Ag (k) + O2 (g)
Ag2O mol sayısı n = 2000 gr / 232 gr/mol = 8,62 mol
2 mol Ag2O 4 mol Ag
8,62 mol Ag2O x mol Ag
x = 8,62 mol Ag2O . 4 mol Ag / 2 mol Ag2O x = 17,2 mol Ag elde edilir.
10/6/2008, 5:56 pm
