Madde
• Kütlesi ve hacmi olan her şeye madde denir.
o Taş, toprak, su, demir, tahta, ve hava birer maddedir.
• Dünyada bunlara benzer bir çok madde bulunur.
• Maddeler özelliklerine göre çeşitli işlerde kullanılır.(Ev, eşya,yol, besin vs.) Ayrıca maddelerin enerjilerinden de yararlanılır.
Maddelerin Sınıflandırılması
• Maddeler hallerine göre;
o Katı,
o Sıvı,
o Gaz maddeler olarak üç gruba ayrılır.
• Maddeler oluşumlarına göre ise iki grupta incelenir:
o Saf maddeler.
o Karışımlar.
Madde Örnekleri
• Toprak karışık bir maddedir.
• Toz şeker ve kükürt saf bir maddedir.
Saf Maddeler
• Saf maddelerin içinde yabancı madde bulunmaz.
• Örnek;
o Kükürt.
o Demir tozu,
o Tuz saf maddelerdir.
• Saf maddeler elementler ve bileşikler olmak üzere iki gruba ayrılır.
Elementler.
• Kendisinden başka saf maddelere ayrıştırılamayan saf maddelere elemen denir.
o Demir,
o Bakır,
o Kükürt,
o Oksijen birer elementtir.
• Dünyada 109 tane element bulunur.
Bileşikler.
• Değişik elementlerin birleşmesiyle oluşan saf maddelere bileşik denir.
o Şeker,
o Tuz ,
o Su,
o Kireç birer bileşiktir.
• Dünyada milyonlarca çeşit bileşik madde bulunur.
• Bileşikler çeşitli yollarla kendilerini oluşturan elementlere ayrılabilir.
Karışımlar
• Karışımlarda değişik element ve bileşikler bulunur. Fakat bunlar birleşme olmadan, yani kendi özelliklerini değiştirmeden bir arada bulunur.
o Toprak,
o Hava,
o Deniz suyu,
o Kayalar karışımdır.
• Adi karışım ve çözelti olmak üzere iki gruba ayrılır.
Adi Karışımlar
• İçindeki her madde kendi özelliğini taşır. Karışım miktarları eşit değildir.
• Adi karışımlara heterojen karışım da denir.
o Kükürt - demir tozu,
o Un - tuz.
• Karışımları adi karışımlardır.
Çözeltiler
• Çözeltilere homojen karışımlar da denir. Çünkü çözünen maddenin molekülleri çözücü maddenin her damlasında eşit olarak bulunur.
o Şekerli su bir çözeltidir. Çünkü çözünen şekerin molekülleri suyun her damlasında eşit miktarda bulunur.
• Şekerli suda su çözücü , şeker çözünendir.
o Tuzlu su , gazoz birer çözeltidirler.
Derişik Çözelti
• Bir çözeltiye daha çok çözünen eklenirse derişik çözelti olur.
o Örnek: şekerli çayın tadı azsa tekrar şeker katılır. Bu bir deriştirmedir.
• Çözeltiler , çözücüyü buharlaştırılarak da derişik duruma getirilebilir.
o Üzüm suyu kaynatılınca pekmez olur.
Seyreltik Çözelti
• Bir çözeltiye daha çok çözücü eklenirse seyreltik çözelti elde edilir.
• Örnek:
o Tuzlu suyun içine normal su eklenirse tuzluluk azalır.
o Şekerli çaya çay ilave edilirse tadı azalır.
Karışım
Bileşik
Element
Bir çeşit atomdan oluşur.
Kendi özelliğini taşıyan en küçük taneciği atomdur.
Çeşitli atomların birleşmesinden oluşur.
Molekül yapılı bileşiklerin kendi özelliğini taşıyan en küçük taneciği moleküldür.
Çeşitli elementlerin veya bileşiklerin yan yana gelmesinden oluşur.
İçindeki her madde kendi özelliğini taşır
Maddenin Yapı Taşları
• Elementlerin kendi özelliklerini taşıyan en küçük taneciklerine atom denir.
• Atomun milyonlarcası bir toplu iğnenin başına sığabilir. Gözle ve mikroskopla görülmez.
Maddenin Yapı Taşları
• Atomlar bütün maddelerin yapı taşlarıdır.
• Her element bir çeşit atomdan oluşur.
• Dünyada element çeşidi kadar atom çeşidi vardır.
Atomun Yapısı
• Atomda bir çekirdek bir elektron bulunur.
• Çekirdek:
o Atomun ortasındadır. Çapı ve kütlesi elektrondan çok büyüktür.
o Proton ve nötrondan oluşur.
o Proton ve nötron sayıları atom çeşidine göre değişir.
Atomun Yapısı
• Elektron:
o Çekirdeğin çevresinde dolanır.
o Çekirdekten küçüktür.
o Kütlesi yok denecek kadar azdır.
o Her elementin atomunda proton sayısı kadar elektron bulunur.
Çeşitli Atom Örnekleri
Atomların birleşmesiyle molekül,
Moleküllerin birleşmesiyle madde
oluşur.
Çeşitli Molekül Örnekleri
Molekül
• Atomlar birleşerek molekülleri oluşturur.
• Bir molekülde aynı cinsten ya da başka cinsten atomlar bulunabilir. Atom sayıları da değişik olabilir.
• Molekül çok küçük atom kümeleridir. Çıplak gözle görülmez.
• Aynı cins moleküllerin birleşmesiyle maddeler meydana gelir.
Molekül - Madde
• Atomların birleşmesiyle molekül, moleküllerin birleşmesiyle madde oluşur.
Örnekler:
• Bir oksijen atomu, iki hidrojen atomu ile birleşir, su molekülü oluşur. Su molekülleri de suyu oluşturur.
• Bir karbon atomu, iki oksijen atomu ile birleşir, karbondioksit molekülü oluşur. Karbondioksit moleküllerinden karbondioksit gazı meydana gelir.
Örnekler :
• İki oksijen atomu birleşir, oksijen molekülü oluşur. Oksijen moleküllerinden de oksijen gazı meydana gelir.
• Duvar yaparken tuğlalar ya da taşlar üst üste dizilir. Sonunda ev , apartman , iş yeri ortaya çıkar. Maddelerin yapı taşları olan atomlar da, bunun gibi çeşitli maddeler oluştururlar.
10/6/2008, 3:11 pm
